Indeks jakości powietrza

W 2017 roku Europejska Agencja Środowiska wprowadziła nowy wskaźnik jakości powietrza. Pozwala on na sprawdzenie jakości powietrza w dowolnym mieście lub regionie w Europie. Bieżące dane pomiarowe można weryfikować także na rządowej stronie Portalu Jakości Powietrza GIOŚ. O czym informuje ten indeks? Jak go odczytywać? Sprawdź.

Europejskie normy jakości powietrza

Wskaźnik jakości powietrza (AQI ang. Air Quality Index) jest ogólnym wskaźnikiem stanu powietrza i jego wpływu na zdrowie w danym miejscu na ziemi. Wskazuje na poziom skażenia istniejącego na danym obszarze, jego potencjalny wpływ na zdrowie oraz zalecenia, których należy przestrzegać w celu ochrony przed jego skutkami.

Dzięki interaktywnej mapie użytkownicy mogą uzyskać dostęp do wiedzy o aktualnej sytuacji w zakresie jakości powietrza w dowolnym europejskim mieście lub regionie. Przedstawia ona ogólną ocenę każdej stacji pomiarowej. Jej wartość uwzględnia kilka zanieczyszczeń uznanych za kluczowe i szkodliwe dla zdrowia ludzi i środowiska:

• zawieszone cząstki (PM2,5 i PM10),
• ozon troposferyczny (O3),
• dwutlenek azotu (NO2),
• dwutlenek siarki (SO2),
• tlenek węgla (CO),
• benzen.

Indeks jakości powietrza – kategorie

Normy jakości powietrza mierzone są w skali od 0 do >500, która ustala sześć kategorii zagrożenia. Im wyższy wskaźnik, tym gorsza jakość powietrza. Na poziomie jakościowym pomiary podzielono na sześć sekcji.

1. Bardzo dobry – kolor ciemnozielony, warunki są świetne, sprzyjają przebywaniu i aktywności na świeżym powietrzu.
2. Dobry – kolor jasnozielony, jakość powietrza jest zadowalająca, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.
3. Umiarkowany – kolor żółty, zanieczyszczenia występują, ale są akceptowalne. W nielicznych przypadkach mogą stanowić zagrożenie dla wrażliwych grup, czyli osób chorych, dzieci, kobiet w ciąży i seniorów.
4. Dostateczny (szkodliwy dla zdrowia dla wrażliwych ludzi) – kolor pomarańczowy, jakość powietrza może źle wpływać na zdrowie. Stanowi duże zagrożenie dla osób z wyżej wymienionych grup.
5. Zły (szkodliwy dla zdrowia) – kolor czerwony, który oznacza stan alarmowy. Osoby wrażliwe nie powinny przebywać na zewnątrz, natomiast pozostali muszą ograniczać przebywanie do minimum. Nie zaleca się wychodzenia bez maski antysmogowej.
6. Bardzo zły (bardzo szkodliwy dla zdrowia) – kolor brązowy, zanieczyszczenia są na wysokim poziomie i stanowią bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia. Osoby, które muszą opuścić dom, bezwzględnie powinny poruszać się w maskach przeciwsmogowych.

W ostatniej aktualizacji indeksu jakości powietrza wprowadzono również kolor szary, który oznacza „brak indeksu”. Informuje on, że na danej stacji pomiarowej nie są aktualnie prowadzone pomiary.

Normy jakości powietrza w Polsce

Nad monitoringiem jakości powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) w Polsce czuwa Inspekcja Ochrony Środowiska. Jej działalność jest koordynowana i prowadzona przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Wyniki automatycznych pomiarów pyłu PM10, pyłu PM2,5, NO2, O3, CO, SO2 i benzenu (C6H6) są zaliczane do poszczególnych grup zgodnych z progami klasy indeksu jakości powietrza. Normy te prezentują się tak jak w tabeli poniżej.

Indeks jakości powietrza	PM 10 [µg/m3]	PM 2.5 [µg/m3]	O3 [µg/m3]	NO2 [µg/m3]	SO2 [µg/m3]	CO [µg/m3]	C6H6 [µg/m3]
Bardzo dobry	0-21	0-13	0-71	0-41	0-51	0-3	0-6
Dobry	21,1-61	13,1-37	71,1-121	41,1-101	51,1-101	3,1-7	6,1-11
Umiarkowany	61,1-101	37,1-61	121,1-151	101,1-151	101,1-201	7,1-11	11,1-16
Dostateczny	101,1-141	61,1-85	151,1-181	151,1-201	201,1-351	11,1-15	16,1-21
Zły	141,1-201	85,1-121	181,1-241	201,1-401	351,1-501	15,1-21	21,1-51
Bardzo zły	<201	<121	<241	<401	<501	<21	<51

Najnowsze raporty publikowane są na bieżąco na stronie Portalu Jakości Powietrza GIOŚ. Każdy może też pobrać aplikację mobilną, która pozwala na smartfonie lub tablecie sprawdzać aktualne dane na temat zanieczyszczeń obecnych w danym regionie. Dzięki temu można monitorować stan jakości powietrza w konkretnym mieście i zadecydować, czy w ogóle można wyjść z domu.

Taki indeks to cenna informacja, która dostarcza danych na temat stanu powietrza, którym oddychasz. Jeśli alarm jest pomarańczowy lub gorzej, bo czerwony, lepiej nie ryzykować wychodzenia na zewnątrz bez maski antysmogowej.