Maseczkowy zawrót głowy

FFP1/FFP2/FFP3 – Jak się w tym połapać?

W ostatnim czasie mieliśmy do czynienia z olbrzymim szumem informacyjnym dotyczącym zaleceń odnośnie maseczek filtrujących. Znowu pojawiło się sporo artykułów, mniej czy bardziej pokrywających się z prawdą. Na to wszystko nałożyły się nieuczciwe działania firm oferujących wszelkiej maści osłony na twarz w tym maski z „filtrami FFP2, FFP3 a nawet FFP2.5”.

Jak wyrobić sobie zdanie i jak kupić dobrej jakości maskę z rzeczywistą gwarancją ochrony?

Poniżej kilka kluczowych rad, które mogą przydać się przy dokonywaniu świadomych zakupów.

Rada 1: Materiał filtrujący to nie maska

Należy pamiętać, iż maska to kombinacja materiału filtracyjnego, powłoki, pasków mocujących oraz zaworów. Nałożenie samego filtra na twarz przed niczym nas nie zabezpiecza. Ochronę daje dopiero odpowiednio zaprojektowana i wykonana kombinacja wszystkich elementów. Zatem sam materiał filtrujący (nawet najwyższej klasy) nie daje nam gwarancji zabezpieczenia. Mówiąc obrazowo założenie na głowę „welonu” z włókniny filtrującej nawet o klasie filtracji FFP3 nie chroni nas we właściwy sposób podobnie jak nie chroni nas przyłbica.

Częstą praktyką stosowaną przez nieuczciwych sprzedających jest stosowanie nazewnictwa typu FFP1, FFP2, FFP3 czy nawet nieistniejącej klasy FFFP 2.5 dla swoich masek, które nie przeszły badań zakończonych wystawieniem Deklaracji Zgodności i Certyfikatu Badań typu UE. W wielu przypadkach oferujący prezentują na stronach wyniki badań samego materiału filtracyjnego. Prosimy jednak pamiętać, iż w żadnym przypadku nie stanowi to gwarancji ochrony. Wyniki takich wybiórczych badań pokazują wyższy poziom filtracji, ponieważ nie uwzględniają różnego typu nieszczelności występujących na styku maska-twarz.

Uzyskanie Certyfikatu Badań typu UE poprzedzone jest ponad 100-ką różnych testów. Szczegóły tych badań opisuje norma EN 149:2001+A1:2009. Jest to przedsięwzięcie wymagające i kosztowne pozwalające jednak na „odsianie ziarna od plew”. Nawet maski z niższą, ale gwarantowaną klasą ochrony FFP1 zgodną z normą EN149: 2001+A1:2009 (filtracja powyżej 80%) są lepsze od masek, co do których nie posiadamy takiej wiedzy. Zaniechanie wykonanie certyfikacji może świadczyć o braku zaufania do możliwości własnego produktu lub stosowania nieuzasadnionych oszczędności.

Rada 2: Zażądaj od sprzedającego Deklaracji Zgodności

Deklaracja Zgodności to formalny dokument wystawiany przez producenta potwierdzający zgodność maski z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego nr 2016/425 z dnia 9.03.2016, określającym wymagania dla środków ochrony osobistej oraz normą EN 149:2001 + A1:2009. Dokument taki powinien być dołączany do sprzedawanych produktów i/lub udostępniany na stronie internetowej. Więcej na ten temat znajdziecie Państwo tutaj.

Przykładowa deklaracja, dla masek Respro jest dostępna tutaj.

Proszę pamiętać, że nie chodzi o raport z wycinkowych badań (np. materiału filtrującego) ale formalny dokument o takim właśnie wyglądzie.

Rada 3: Sprawdź, czy maska posiada wymagane oznaczenia

Maska filtrująca powinna posiadać wymagane oznakowanie obejmujące w szczególności znak CE, klasę ochrony i inne. Wymagania odnośnie oznaczeń i ich opis znajdziecie Państwo pod poniższym linkiem.

Rada 4: Sprawdź ważność certyfikatu CE.

Prawo do oznaczenia maski znakiem CE musi być poprzedzone tzw. Badaniami typu UE, na podstawie których jest wystawiany przez uprawnioną do takich czynności jednostkę notyfikowaną - Certyfikat Badań typu UE. W Polsce funkcjonują 2 takie podmioty:
• Polski Rejestr Statków (PRS),
• Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP).

Udostępnienie Certyfikatu nie jest obowiązkowe, ale świadczy o dobrej woli i pełnej transparentności sprzedającego czy producenta (tak jest w przypadku Respro)

Jednak nawet przy braku dostępności takiego dokumentu możemy odwołać się do obowiązkowej Deklaracji Zgodności, która powinna zawierać nazwę instytucji przeprowadzającej badanie oraz numer certyfikatu. Posiadając tą informację możemy zweryfikować ważność certyfikatu, przykładowo:
- Certyfikaty wystawiane przez PRS –na stronie
- Certyfikaty wystawiane przez CIOP –na stronie

Rada 5: Im wyższa klasa ochrony tym gorsze warunki oddychania

Przy doborze maski należy pamiętać o niezwykle istotnej zależności: im wyższa klasa ochrony tym wyższe są opory oddychania. Poniżej prezentujemy tabelkę pokazującą tą zależność.

W przypadku masek N95 dopuszczalne opory wynoszą 343 Pa (!!!).

Zatem dokonując wyboru miejmy świadomość, iż w trakcie ruchu łatwość oddychania ma niebagatelne znaczenie.

Rada 6: Maska FFP1/2/3 czy maska chirurgiczna

Bez wdawania się w szczegóły należy pamiętać o ich różnym przeznaczeniu i wynikającej z tego konstrukcji. Maski chirurgiczne są zaprojektowane przede wszystkim, aby chronić pacjenta przed zakażeniem przez chirurga na stole operacyjnym. W warunkach szpitalnych ich działanie wspomagane jest przez specjalizowane wentylatory. Maski chirurgiczne nie przylegają jednak szczelnie do twarzy i tym samym nie chronią ich użytkowników. W przypadku „masek FFP” cel stosowania jest odwrotny tzn. w pierwszej kolejności mają one zabezpieczyć używające je osoby.

Rada 7: Maski N95 i N99 są poddawane mniej wymagającym testom niż maski FFP1/2/3

Amerykańska norma określająca wymagania dla półmasek filtrujących N95 i N99 jest mniej restrykcyjna niż jej odpowiednik EN 149:2001+A1:2009 w UE. W szczególności dotyczy to testowania poziomu filtracji. W przypadku masek N95 i N99 takie testy oparte są o cząstki stałe (chlorku sodu – NaCl). Dla masek testowanych według norm UE dodatkowo bada się filtrację cząstek ciekłych a konkretnie oleju parafinowego. Uzyskanie dobrych wyników dla takiego czynnika jest dużo trudniejsze. W naszej ocenie maski posiadające klasę ochrony FFP1 mają parametry jak maski N95. Maski N95 i N99 mają również dużo wyższe dopuszczalne opory oddychania, o czym napisaliśmy powyżej, a ponadto nie przeprowadza się w ich przypadku badania na zawartość CO2 w masce.

Rada 8: Maski do wielokrotnego użytku utrzymują poziom ochrony przez wiele dni

W przypadku masek do wielokrotnego zastosowania posiadających przy opisie klasy ochrony dodatkową literkę R (taką maską jest m.in. Respro posiadające klasę FFP1 R) poziom zabezpieczenia jest zachowany przez wiele dni. Maski te były testowane w różnych warunkach symulujących ich wielokrotne użycie W przypadku masek do jednorazowego użytku (FFP2 NR czy FFP3 NR) oraz masek N95, N99, KN 95, KN 99 należy je po każdym użytkowaniu wyrzucić a maksymalny czas ich wykorzystania nie może przekroczyć 8 godzin. Maski takie nie były testowane na taką okoliczność a zatem nie wiemy co dzieje się np. z poziomem filtracji w przypadku przekroczenia tego czasu czy wielokrotnego użytku.